▫️لرد آرتور جیمز بالفور وزیر خارجه بریتانیا در سال ۱۹۱۷ میلادی، در نامه ۶۷ کلمه‌ای به لرد والتر روتشیلد سیاستمدار یهودی و عضو مجلس عوام بریتانیا نوشت که «دولت بریتانیا نسبت به ایجاد خانه ملی برای یهودیان در سرزمین فلسطین موضعی مثبت دارد».
▫️آن زمان سه سال از جنگ جهانی اول سپری شده بود. دو سال قبل از آن، امپراتوری عثمانی به فروپاشی رسیده بود و قیومیت عثمانی‌ها بر سرزمین فلسطین خاتمه یافته و امور این سرزمین‌ها در حال واگذاری به بریتانیا بود.
▪️▪️پیش زمینه
▫️در سال ۱۸۹۶، تئودور هرتسل، روزنامه‌نگار یهودی، متن بنیادین صهیونیسم سیاسی یعنی دولت یهودی را منتشر کرد که در آن می‌گفت تنها راه‌حل «مسئله یهود» در اروپا، از جمله یهودستیزی روزافزون، ایجاد و تأسیس یک دولت برای یهودیان است.
▫️یک سال بعد، هرتسل سازمان جهانی صهیونیسم را پایه‌گذاری کرد که در اولین اجلاس آن فراخوانی برای ایجاد «خانه‌ای برای مردمان یهودی در فلسطین که به موجب حقوق عمومی تضمین شده‌باشد» مطرح شد.
▫️اقدامات پیشنهادی برای دست‌یابی به این هدف عبارت بود از ترویج اسکان یهودیان در آن منطقه، سازماندهی یهودیان دیاسپورا، تقویت احساس و وجدان یهودی و برداشتن گام‌های مقدماتی برای دریافت وام‌های دولتی موردنیاز.
▫️ یهودیانی که اکثرا جوانان کشورهای اروپایی بودند در طول چند دهه با الهام از هرتسل، از اروپا راهی سرزمین فلسطین شده و زمینه‌های تحقق این هدف را پیش بردند.
▫️همزمان با حضور هزاران یهودی آمده از کشورهای اروپایی به فلسطین، یهودیان با نفوذ در اروپا نیز برای تحقق هدف ایجاد کشوری برای یهودیان با دولت‌های مهم مذاکره می کردند.
▪️▪️ نامه بالفور و تاثیر آن
▫️هرتسل در سال ۱۹۰۴ چهل و چهار سال قبل از تاسیس دولت اسرائیل از دنیا رفت.
▪️بعد از هرتسل، شخصیت‌های دیگر یهودی اروپایی مانند حییم وایزمن، لرد والتر روتشیلد و ناخوم سوکولف روزنامه نگار و زبان شناس یهودی لهستانی تلاش‌های سیاسی زیادی در برابر مقامات بریتانیا انجام دادند تا آنها را به حمایت از تشکیل کشور مورد نظر یهودیان جلب کنند.
▫️ وایزمن که در آن زمان رییس فدراسیون جهانی یهودیان بود، با استفاده از نفوذ خود و با حمایت رهبران ملی گرای یهودی بریتانیا پیشنهادی را به بریتانیا ارائه کرده و خواسته بود «حق ملت یهودی» در «ارض اسرائیل» و «حق مهاجرت یهودیان» از جهان برای زندگی در آن را به رسمیت بشناسد و نهادها و سازمان‌های تشکیل شده در این سرزمین را به عنوان نهادهایی که مقدمه یک کشور هستند، قبول کند.
▫️دولت بریتانیا سی و یکم اکتبر ۱۹۱۷ در نشستی برای بررسی پیشنهاد وایزمن، بخش هایی از آن را پذیرفت و بخش هایی را رد کرد؛ اما به طور کلی، از نظر یهودیان حمایت بریتانیا از «تشکیل کانون ملی برای یهودیان» و برسمیت شناختن اعلامیه جنبش صهیونیسم، ملی گرایی یهودیان، پذیرفته شده بود.
▫️دو روز بعد از این نشست، در دوم نوامبر ۱۹۱۷، لرد بالفور وزیر خارجه وقت نامه خود را خطاب به لرد روتشیلد نوشت و از او خواست این نامه را به اطلاع روسای فدراسیون صهیونیسم جهانی برساند.
▫️لرد بالفور در نامه خود به لرد روتشیلد چنین نوشت: «بسیار خوشوقت هستم که از طرف حکومت پادشاهی بریتانا اعلامیه زیر را مبنی بر موافقت با خواست یهودیان که در کابینه بریتانیا نیز تصویب شده است به اطلاع تان برسانم؛ حکومت پادشاهی بریتانیا برپایی یک کانون ملی برای یهودیان را در فلسطین با دید مساعد تلقی می کند و برای رسیدن به این هدف، بیشترین تلاش‌های خود را انجام خواهد داد.
▫️مشروط بر اینکه هیچ نوع اقدامی انجام نگیرد که به حقوق مدنی و مذهبی ساکنان غیر یهودی در فلسطین و یا به حقوق و موقعیت سیاسی یهودیان در کشورهای دیگر لطمه بزند.
▫️«اعلامیه بالفور» یک دستآورد سیاسی چشمگیر برای جنبش ملی گرایان یهودی بود.
▫️زمانی که نامه لرد بالفور به لرد روتشیلد نوشته شد، تلاش یهودیان برای داشتن کشوری از آن خود در سطح جهانی شدت گرفت.
▫️در سال ۱۹۲۰ میلادی نیز در یک کنفرانس یک هفته‌ای در شهر ایتالیایی «سن رمو» با حضور نخست وزیران بریتانیا، فرانسه و ایتالیا، مفاد قرارداد صلح با عثمانیِ از هم پاشیده شده بررسی شد که در آن نیز نظر مساعد قدرت‌های دیگر به تشکیل کشوری برای یهودیان نیز بدست آمد.
▫️سپس دو سال بعد، «جامعه ملل» در سال ۱۹۲۲، تصمیمات «کنفرانس سن رمو» را تنفیذ کرد و با این کار، تصمیم الزام آوری برای تلاش در راستای تشکیل کشوری برای یهودیان گرفت.
▫️در منشور استقلال اسرائیل در بهار ۱۹۴۸، داوید بن گوریون با اعلام کشور یهودی به نام اسرائیل، به «اعلامیه بالفور» استناد کرد.
▫️فلسطینی ها از همان ابتدا با مهاجرت یهودیان به سرزمین های خود مخالفت کردند و تظاهرات گسترده ای علیه آنان صورت گرفت.
