اگر مسئله و مناقشه میان اسرائیل و فلسطین را دنبال می کنید ممکن است با عکس ها یا فیلم هایی از جامعه یهودی مواجه شده باشید که اقدامات دولت اسرائیل را محکوم می کنند و در اعتراضات خود پلاکاردهایی مانند «صهیونیسم یهودی نیست» یا «یهودیت مخالف صهیونیسم است» در دست دارند.
اگرچه یهودیت و صهیونیسم اغلب در هم تنیده شده‌اند، اما در واقعیت، مفاهیم کاملاً متمایز با معانی تاریخی، فرهنگی و مهم‌تر از همه سیاسی خاص خود هستند.
یهودیت: یک هویت مذهبی و فرهنگی
یهودیت یکی از قدیمی ترین ادیان توحیدی جهان است که قدمت آن به هزاران سال می رسد. این اساساً یک نظام اعتقادی است که ریشه در ایمان دارد و جنبه های فرهنگی، اخلاقی و مذهبی را شامل می شود.
این دین گروه بسیار متنوعی از مردم را که دارای میراث مذهبی و فرهنگی مشترک هستند را دربر می گیرد.
اصل اساسی یهودیت حول محور اعتقاد به خدای واحد می چرخد و اعمال مذهبی آن در متن مقدس معروف به تورات آمده است.
یهودیت نه تنها جنبه های مذهبی بلکه یک هویت فرهنگی متمایز را نیز در بر می گیرد. که شامل سنت ها، آداب و رسوم، هنر، ادبیات و حس عمیق تداوم تاریخی است.
یهودیت دینی متنوع و چندوجهی است. چندین فرقه در این سنت مذهبی وجود دارد، مانند ارتدکس، محافظه کار، اصلاح طلب و غیره. هر فرقه تفاسیر منحصر به فردی از اعمال و اعتقادات مذهبی دارد.
صهیونیسم: یک ایدئولوژی سیاسی
از سوی دیگر، صهیونیسم یک ایدئولوژی و جنبش سیاسی است که در اواخر قرن نوزدهم شکل گرفت. این ایده بر ایجاد و حفظ یک سرزمین یهودی در منطقه تاریخی اسرائیل که در سالهای اولیه جنبش تحت سلطه عثمانی و بعداً بریتانیا بود، متمرکز شده است.
پس از تأسیس اسرائیل نیز صهیونیسم به ایدئولوژیی تبدیل شد که همچنان از توسعه و حمایت از کشور اسرائیل ادامه می دهد.
صهیونیسم را در واقع می توان به عنوان جلوه ای از ناسیونالیسم یهودی درک کرد.
تئودور هرتسل به طور گسترده به عنوان پدر صهیونیسم سیاسی مدرن شناخته می شود. او ایجاد یک میهن یهودی را در پاسخ به یهودی ستیزی رایج و به عنوان پناهگاهی برای یهودیانی که با آزار و اذیت مواجه می شدند را متصور بود.
اصطلاح صهیونیسم از کلمه صهیون گرفته شده است، تپه ای در اورشلیم (بیت‌المُقَدَّس)که به طور گسترده نماد سرزمین اسرائیل است.
صهیونیسم در دوره‌ای که ناسیونالیسم اروپایی در حال رشد بود به شهرت رسید و ظلم و آزار یهودیان به‌ویژه در اروپای شرقی و روسیه به آن دامن زد.
هدف رهبران اولیه صهیونیسم ایجاد یک کشور یهودی و اولین مستعمره صهیونیستی در فلسطین تاریخی از اواخر دهه ۱۸۰۰ بود. در آغاز قرن، موج‌هایی از “تازه واردان” مهاجران یهودی شروع به مهاجرت به سرزمین فلسطین کردند و شهرک‌های یهودی را ایجاد کردند.
سالها مبارزه و درگیری سیاسی در نهایت به تأسیس اسرائیل در سال ۱۹۴۸ انجامید.
تمایز اساسی بین یهودیت و صهیونیسم در ماهیت آنها نهفته است. یهودیت یک دین و یک هویت فرهنگی است، در حالی که صهیونیسم یک ایدئولوژی سیاسی است که بر ناسیونالیسم و کشورداری یهودی متمرکز است.
مشخصه صهیونیسم تأکید انحصاری آن بر اسرائیل به عنوان سرزمین تعیین شده برای مردم یهود است. در مقابل، یهودیت یک هویت فراگیر است، یهودیانی که در بسیاری از کشورها زندگی می کنند و انواع اعمال و عقاید را پذیرفته اند.
ارتباط یهودیت و صهیونیسم در عصر امروز
هر بار که درگیری اسرائیل و فلسطین تشدید می شود، رابطه یهودیت و صهیونیسم در خط مقدم بحث جهانی قرار می گیرد.
مخالفت با صهیونیسم و انتقاد از دولت اسرائیل ذاتا یهودستیزانه نیست. تمایز بین انتقاد از ایدئولوژی ها یا سیاست های سیاسی و تعصب علیه یک گروه مذهبی خاص ضروری است.
حتی در داخل جامعه یهودی نیز برخی افراد به شدت از دولت اسرائیل و اصول صهیونیستی آن حمایت می کنند، در حالی که برخی دیگر از سیاست های اسرائیل به ویژه رفتار آنها با فلسطینیان انتقاد و آن را محکوم می کنند.
