▫️پیش از سال ۱۹۹۱ میلادی، اوکراین بخشی از اتحاد جماهیر شوروی بود و سلاح های هسته ای شوروی را در قلمرو خود داشت.
▫️در ۱ دسامبر ۱۹۹۱ اوکراین، دومین جمهوری قدرتمند اتحاد جماهیر شوروی، با اکثریت قاطع رای به استقلال داد. بیش از ۹۰درصد از رای دهندگان حمایت خود را از استقلال اوکراین اعلام کردند.
▫️رهبران بلاروس، روسیه و اوکراین در آن مقطع در نشستی انحلال اتحاد جماهیر شوروی را به طور رسمی اعلام کرده و کشورهای مستقل مشترک‌المنافع را تشکیل دادند.
▪️▪️سومین زرادخانه هسته ای جهان
▫️پس از انحلال اتحاد جماهیر شوروی، اوکراین حدود یک سوم زرادخانه هسته ای شوروی و سومین زرادخانه بزرگ در جهان در آن زمان و همچنین ابزارهای قابل توجه برای طراحی و تولید را در اختیار داشت.
▫️۱۳۰ موشک بالستیک قاره پیمای UR-100N (ICBM) هر کدام با شش کلاهک، ۴۶ موشک RT-23 Molodets ICBM با ده کلاهک و همچنین ۳۳ بمب افکن سنگین ، مجموعاً حدود ۱۷۰۰ کلاهک در خاک اوکراین باقی مانده بود.
▫️اوکراین کنترل فیزیکی اما نه عملیاتی، کلاهک های هسته ای را در اختیار داشت. به طور رسمی، این سلاح ها توسط کشورهای مشترک المنافع کنترل می شد.
▪️▪️موافقت برای خلع سلاح با چراغ سبز قدرت ها
▫️در سال ۱۹۹۴ اوکراین موافقت کرد که با خلع سلاح هسته ای به معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای بپیوندد.
▫️بر همین اساس توافقنامه ای میان سه کشور بلاروس، قزاقستان و اوکراین و سه کشور روسیه، انگلیس و آمریکا امضا شد که به توافقنامه بوداپست مشهور است.
▫️طی آن بلاروس، قزاقستان و اوکراین از سلاح های هسته ای خود دست کشیدند و به معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای پیوستند.
▫️در مقابل از سه کشور مذکور تضمین های امنیتی در برابر تهدید یا استفاده از زور علیه تمامیت ارضی یا استقلال سیاسی دریافت کردند که شامل مفاد ذیل است:
۱. به استقلال و حاکمیت بلاروس، قزاقستان و اوکراین در مرزهای موجود احترام گذاشته شود.
۲. از تهدید یا استفاده از زور علیه بلاروس، قزاقستان و اوکراین خودداری شود.
۳. از اعمال فشار اقتصادی بر بلاروس، قزاقستان و اوکراین برای تأثیرگذاری بر سیاست آنها خودداری شود.
۴. در صورتی که این سه کشور از سوی کشوری دیگر تحت اقدام، حمله و تجاوز هسته ای قرار گیرند در اقدامی فوری شورای امنیت به یاری آن ها بشتابد.
۵. در استفاده از سلاح هسته ای علیه بلاروس، قزاقستان و اوکراین خودداری شود.
۶. اگر در مورد تعهدات ابهامی وجود داشته باشد سه کشور روسیه، انگلیس و آمریکا مشورت خواهند کرد.
▫️فرانسه و چین نیز به اوکراین تضمین هایی داند، اما تفاوت هایی داشت؛ به عنوان مثال، تعهد فرانسه شامل تعهدات ذکر شده در پاراگراف‌های ۴ و ۶ نبود و تعهد چین نیز شکل متفاوتی داشت.
▪️▪️پیش بینی جان مرشایمر
▫️در سال ۱۹۹۳ و پیش از خلع سلاح هسته ای اوکراین، جان مرشایمر ، نظریه‌پرداز روابط بین‌الملل و استاد دانشگاه شیکاگو مقاله‌ای منتشر کرد که شامل پیش‌بینی او مبنی بر این بود که اوکراین بدون هیچ گونه بازدارنده هسته‌ای احتمالاً مورد تجاوز روسیه قرار می‌گیرد، اما این دیدگاه در آن زمان کم تر مورد توجه بود.
▪️▪️نقض توافقنامه بوداپست
▫️تحریم های بلاروس توسط آمریکا در ۲۰۱۳: به دنبال تحریم های آمریکا در این سال، دولت بلاروس شکایت کرد که تحریم‌های آمریکا علیه این کشور نقض ماده ۳ تفاهم نامه است.
▫️ دولت ایالات متحده ادعا کرد که که هدف تحریم های این کشور مبارزه با نقض حقوق بشر و سایر فعالیت های غیرقانونی دولت بلاروس است و برای مردم بلاروس نیست.
▫️الحاق کریمه به روسیه در ۲۰۱۴: در فوریه ۲۰۱۴، نیروهای روسی فرودگاه های مختلف و سایر مکان های استراتژیک را در سراسر کریمه تصرف و به ناوگان دریای سیاه روسیه مستقر در کریمه متصل شدند.
▫️ این اقدام، روسیه را در مظان اتهام نقض تفاهم نامه بوداپست قرار داد. وزارت خارجه روسیه تاکید کرد که آنها در چارچوب توافقات مختلف بین دو کشور عمل می کنند.
▫️روسیه همچنین ادعا کرد که با هدف حمایت از همه پرسی در مورد پیوستن کریمه به خاکش که داوطلبانه برگزار می شود به کریمه لشکرکشی کرده است.
