▫️آماسیه نام پیمانی است که بین شاه تهماسب یکم و سلطان سلیمان یکم در سال ۱۵۵۵ میلادی و در شهر آماسیه بسته شد.
▫️آماسیه اولین پیمان صلحی است که بین دولت ایران و عثمانی پس از جنگ‌های بیست‌ساله به امضا رسید.این پیمان با مشخص‌کردن مرز ایران و عثمانی، پایانی بر جنگ‌های درازمدت دو کشور بود.
تمایل شاه تهماسب برای صلح
▫️ایجاد صلح با تلاش شاه تهماسب اول آغاز شد. او با ارسال نامه‌ای به سلیمان متذکر شد عثمانی‌ها از حملات متعدد به ایران فایده‌ای نبرده و نخواهند برد و هرگز نخواهند توانست این کشور را جزء قلمرو خود در آورند. پس بهتر است که به جای جنگ‌های بیهوده، صلح بین دو کشور برقرار شود.
انعقاد پیمان صلح
▫️سلطان سلیمان که درگیر مخالفت سرداران سپاه با لشکرکشی‌های پرخرج و بیهوده به ایران بود، در اردوگاه آماسیه، سفیر ایران را پذیرفت و ضمن پذیرش نامه شاه تهماسب، آمادگی خود را برای برقراری پیمان صلح اعلام داشت.
▫️سرانجام در سال ۹۶۲ قمری، صلح برقرار گردید که در تاریخ به نام صلح آماسیه مشهور است.از این تاریخ تا پایان سلطنت تهماسب، هر دو کشور به رعایت مفاد صلح آماسیه اهمیت زیادی قائل بودند و روابط عثمانی و ایران رو به بهبودی گذاشت.
مفادهایی از قرارداد
▫️به‌موجب این قرارداد، ایالت‌های آذربایجان، ارمنستان شرقی و گرجستان شرقی در اختیار دولت ایران قرار گرفت.
▫️گرجستان غربی، ارمنستان غربی و مناطق عراق کنونی به دولت عثمانی واگذار شد.
▫️در این قرارداد، سلطان عثمانی موافقت کرد که با پیروان مذهب شیعه با مدارا رفتار کند و از زوّار ایرانی که عازم مکه و مدینه هستند، حمایت کند.
▫️به‌علاوه، به فرماندهان مرزی نیز تأکید شود تا از صدور هرگونه دستوری که موجب منازعات مرزی شود، خودداری کنند.
آرامش، بیش از ۲۰سال
▫️شاه طهماسب، که پیوسته علاقه‌مند بود بین دو کشور مسلمان روابط صلح‌آمیز برقرار باشد، هم در زمان حیات سلطان سلیمان و هم پس از فوت او، قرارداد صلح آماسیه را محترم شمرد و تا آخرین روز حیات خود از هرگونه اقدامی که موجب ایجاد اختلاف بین دو کشور گردد، خودداری کرد.
▫️علاقه‌مندی شاه طهماسب به حفظ صلح باعث شد روابط دو کشور ایران و عثمانی تا اردوکشی مصطفی‌پاشا به قفقاز (۱۵۷۸) و شروع جنگ چلدر بدون درگیری نظامی پایدار بماند.
