پیمان ورشو که عنوان اصلی آن «پیمان همیاری اروپای شرقی» می باشد پیمان نظامی است که در ۱۴ مه سال ۱۹۵۵ به امضای هشت کشور آلبانی، آلمان شرقی، بلغارستان، چکسلواکی، شوروی، رومانی، لهستان و مجارستان رسید و در جنگ سرد رقیب اصلی پیمان ناتو محسوب می‌گردید.
▪️▪️هدف
?پیمان ورشو هدف خود را همکاری نظامی کشورهای عضو در برابر حمله کشوری به یکی از اعضا اعلام کرد. در این راستا ستاد فرماندهی مشترکی از تمام نیروهای مسلح کشورهای عضو شکل گرفت.
به موجب این پیمان استقلال و حاکمیت ملی اعضا، برابری کامل هر ملت و عدم دخالت در امور داخلی یک عضو دیگر به رسمیت شناخته شد و اعضا متعهد شدند در روابط خود از به‌کارگیری زور و تهدید خودداری کنند.
▪️▪️ورشو در برابر ناتو
?پیمان مذکور به مثابه وزنه تعادل در مقابل ناتو عمل مي‌كرد.در واقع، متن پیمان ورشو تقریبا رونوشتی از عبارات مندرج در مفاد پیمان آتلانتیک شمالی(ناتو) بود.
این پیمان در شرایطی به امضا رسید که ۶ سال از تشکیل پیمان ناتو توسط ایالات‌متحده آمریکا، کانادا و برخی از کشورهای اروپای غربی همچون فرانسه و انگلیس می‌گذشت.
پیمان ناتو در پی اقدامات تهدیدآمیز اتحاد جماهیر شوروی علیه قدرت‌های غربی نظیر روی کار آوردن حکومت‌های کمونیستی در چکسلواکی و محاصره برلین غربی در ۱۹۴۸، بسته شد.
▪️▪️انحلال پیمان ورشو
?در طی مخالفت با حمله اعضای پیمان ورشو به چکسلواکی در سال ۱۹۶۸، آلبانی به طور رسمی از این پیمان کنار گذاشته شد.
نابسامانی‌های اقتصادی در کشورهای اروپایی از سال ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۱ موجب سقوط دولت‌های کمونیستی در آلبانی، لهستان، چکسلواکی، آلمان شرقی، رومانی و بلغارستان شد.
پس از سال ۱۹۸۹، حکومت‌های جدید اروپای مرکزی و شرقی تمایلی به پشتیبانی از پیمان ورشو نداشتند. در سپتامبر ۱۹۹۰، آلمان شرقی، پیمان را در آماده‌سازی دوباره اتحاد با غرب آلمان ترک کرد. در ژانویه ۱۹۹۱ کشورهای چکسلواکی، لهستان و مجارستان اعلام کردند، تا تاریخ ۱ ژوئیه ۱۹۹۱ از این پیمان کاملاً کناره‌گیری خواهند کرد در فوریه همان سال کشور بلغارستان نیز به آنان پیوست.
? سرانجام پس از ۳۶ سال در ماه ژوئیه ۱۹۹۱ پیمان ورشو با برگزاری آخرین جلسه شورای مشورتی سیاسی، پس از سقوط اتحاد جماهیر شوروی منحل شد.
پس از آنكه اين پيمان به طور رسمي منحل شد بسياري از اعضا آن درخواست عضويت در پيمان ناتو، پيمان رقيب ورشو را درخواست كردند.
