فرقی نمیکند در کف خیابان باشیم و یا در ادارات، نهادهای دولتی و غیردولتی، ورزشگاهها، رسانهها آن چیزی که امروز شاهد ذبح آن هستیم مقوله اخلاق است. این اخلاق است که امروز بیش از هر چیز در جامعه رنگ میبازد.
اما شرایط وقتی اسفناکتر میشود که انحطاط اخلاقی را در سطوح بالاتر و در بین مسئولان و سیاستمداران مشاهده کنیم.
مقوله اخلاق در سیاست آن قدر اهمیت دارد که در برخی از مهمترین متون فلسفه سیاسی به جزئی جداناشدنی از سیاست تبدیل شده است. اگر اخلاق را از سیاست جدا کنیم تنها چیزی که از آن باقی خواهد ماند یک هیولای چند سر بی رحم خواهد شد که بسیاری از ارزشها و کرامتها انسانی طعمه آن خواهد شد.
در روزهای اخیر کلیپی از نماینده مردم سراوان در مجلس شورای اسلامی در فضای مجازی منتشر شد که بیش از پیش بر رنگ باختن اخلاق در بین سیاستمداران اذعان داشت.
اما انتظار ما گویا بسیار آرمانگرایانه بود و در واکنشی بدتر نماینده سراوان نه تنها از رفتار خود ابراز پشیمانی نکرد بلکه با ربط دادن آن به مسائل قومیتی و مذهبی و خود حق پنداری و در ادامه تهدید وزیر به استیضاح و جدیت برای اخراج کارمند گمرک و در کنار آن دفاع برخی از نمایندگان از وی نشان داد که مقوله اخلاق در کنار سیاست ما بعید است که بتواند ماندگار باشد و سیاست امروز ما را تحمل کند.
اما در اینجا باید به چند نکته توجه کرد اول این که اخلاقیات در سطوح بالای جامعه به سطوح پایین جامعه سرازیر میشود و این بدنه جامعه است که بیشتر تحت تاثیر هرم قرار میگیرد و شهروندان زمانی که بی اخلاقیها را در سطوح بالا ببینند از کجا اخلاق را یاد خواهند گرفت؟
تاثیر رفتار و اخلاق حکام را نباید بر مردم نادیده گرفت، براین اساس اخلاق سیاسی ایجاب میکند که اقدام شجاعانه کارمند مذکور مورد تقدیر قرار گیرد و با نماینده مذکور نیز طبق قانون برخوردار شود تا برخوردهای نادرست نهادینه نشود.
امیرمومنان به منظور تصحیح بینش اداری کارکنان، در نامه ای به اشعث بن قیس، استاندار آذربایجان، مینویسد: «إنّ عملک لیس لک بطعمة ولکنّه فی عنقک أمانة»؛[نهج البلاغه، نامۀ ۵] همانا کاری که به عهدۀ تو است طعمه ای برای تو نیست، بلکه امانتی است بر گردن تو.”
نکته دوم در این جاست که در واقع این امانت(مسئولیت) از سوی مردم به آنها(مسئولان) واگذار شده است و ابزاری برای به کاربردن علیه مردم و استفاده برای نفع شخصی نیست که باید مورد توجه مسئولان قرار گیرد و مردم را ولی نعمت خود بدانند.