
لُرد اَکتون : «قدرت فساد میآورد و قدرت مطلق، فساد مطلق. مردان بزرگ همیشه مردان بدی هستند، حتی وقتی که بهجای اقتدار از نفوذ خود استفاده میکنند»
جملهی معروف «قدرت فساد میآورد و قدرت مطلق، فساد مطلق» یکی از تأثیرگذارترین نقلقولهای سیاسی در تاریخ مدرن است و گویندهی آن لُرد اَکتون (Lord Acton)، مورخ و سیاستمدار انگلیسی قرن نوزدهم بود.
وی در دوران ویکتوریایی انگلستان زندگی میکرد و به عنوان یکی از مدافعان سرسخت آزادی فردی شناخته میشود. او عمیقاً نسبت به سوءاستفاده از قدرت در تاریخ، بهویژه توسط کلیسا و دولت، هشدار میداد.
این جمله در نامهای به اسقف ماندل کرایتن در ۵ آوریل ۱۸۸۷ آمده است. در این نامه، اکتون به شدت با دیدگاه کرایتن مخالفت میکند که معتقد بود نباید شخصیتهای تاریخی مهم را با معیارهای اخلاقی سخت قضاوت کرد.
اکتون استدلال میکند که همه افراد، از جمله پاپها و پادشاهان، باید بر اساس استانداردهای اخلاقی یکسان سنجیده شوند.
کرایتن در آثارش، به ویژه در مورد پاپهای قرون وسطی، تمایل به قضاوت ملایمتری داشت و از دیدگاه نسبیگرایانهای پیروی میکرد. اکتون، با تأکید بر اهمیت مسئولیت اخلاقی در تاریخنگاری، معتقد بود که نباید به خاطر مقام یا نفوذ، از قضاوت اخلاقی در مورد رهبران تاریخی صرفنظر کرد.
در بخشی از این نامه، اکتون مینویسد:
«من نمیتوانم اصل شما را بپذیرم که باید پاپ و پادشاه را متفاوت از دیگران قضاوت کنیم، با این فرض که آنها خطایی نکردهاند. اگر فرضی وجود داشته باشد، برعکس است؛ علیه دارندگان قدرت، که با افزایش قدرت، افزایش مییابد. مسئولیت تاریخی باید جایگزین فقدان مسئولیت قانونی شود. قدرت تمایل به فساد دارد و قدرت مطلق، فساد مطلق میآورد. مردان بزرگ تقریباً همیشه مردان بدی هستند، حتی زمانی که نفوذ دارند و نه اقتدار؛ چه برسد به زمانی که فساد ناشی از اقتدار را نیز اضافه کنیم. هیچ بدعتی بدتر از این نیست که مقام، دارندهی آن را تقدیس کند.»
